انواع ساز سنتی ایرانی

ساز سنتی سازی است که موسیقی تولید شده با آن، حال و هوای مخصوص به یک ناحیه، شهر و کشور به خصوص را نشان می دهد و مختص به همان منطقه می باشد، و با توجه به نیازهای موسیقیایی آن منطقه تولید می شود، سازهای سنتی ایرانی نیز با فرهنگ و خواست های مردم ایران زمین در قسمت های مختلف این سرزمین هماهنگ شده و سال های سال از دیرباز تا کنون نوایی آشنا با روحیه ی مردمان نقطه به نقطه ی این خطه ی هنرپرور را برای آن ها به صدا درآورده و گوشنواز تمامی لحظات شاد و غمگین آن ها در مراسم و مناسبت های مختلف بوده است.

در این مقاله فروشگاه اینترنتی گیتارباز اطلاعات مفیدی را در رابطه با ساز سنتی در اختیار علاقه مندان قرار خواهد داد.

تقسیم بندی ساز سنتی ایرانی به صورت کلی

ساز سنتی ایرانی دارای یک تقسیم بندی کلی می باشد که سازهای سنتی ایرانی گوناگونی که در هر کدام از این تقسیم بندی کلی قرار می گیرند نیز با توجه به مواردی که در ادامه خواهد آمد دارای تقسیم بندی کامل تری خواهند بود؛ این تقسیم بندی کلی سازهای سنتی ایرانی به صورت زیر است:

• سازهای سنتی که در موسیقی نواحی مختلف ایران نواخته می شوند.
• سازهای سنتی که در موسیقی دستگاهی ایران مورد استفاده قرار می گیرند.

سازهای سنتی موسیقی نواحی

سازهای سنتی موسیقی نواحی به دلیل وسعت ایران و تنوع طوایف و قبایل موجود در هر گوشه و کنار آن به وجود آمده است؛ چراکه در هر منطقه از این سرزمین پهناور مردمی با آداب و رسومی خاص وجود دارد که هر کدام نیز موسیقی محلی خود را دارا هستند و برای هر یک از آن ها نیز سازهای سنتی مخصوص به آن را اغلب با دستان خود می سازند و در مناسبت های مختلف و با اهدافی متنوع این سازهای سنتی دست ساز را با شور و حالی خاص می نوازند.

از انواع سازهای سنتی موسیقی نواحی می توان به چند مورد زیر اشاره کرد:

• تمبوره: مربوط به منطقه ای در قسمت غربی استان گیلان به نام تالش می باشد که آن را با انگشتان دست می نوازند.
• تمبورک: مربوط به تمامی قسمت های بلوچستان است و درست برعکس نامش که تصور می شود به معنای تمبور کوچک باشد، یک ساز سنتی تقریبا بزرگ است که نواختن آن بیش تر با انگشتان دست انجام می شود تا با مضراب.
• رباب هجده تار: نواختن این ساز با مضراب می باشد و نواختن آن در مناطق زیر رواج دارد:
• در شمال سیستان و بلوچستان
• شمال افغانستان
• پاکستان و تاجیکستان (تا حدودی)

سازهای سنتی موسیقی دستگاهی

موسیقی در ایران در طول سال های متمادی، از زمان قبل از میلاد حضرت عیسی مسیح (ع) تا کنون به شکل های مختلف با انواع سازهای سنتی ایرانی که اغلب با دستان خودشان می ساخته اند، در بین مردم نواخته شده و سرانجام به علاقه مندان موسیقی دوران حاضر رسیده است، و شامل دستگاه ها، نغمه ها و آوازها می باشد.

تقسیم بندی ساز سنتی ایرانی

ساز سنتی ایرانی با توجه به موارد مختلف دارای تقسیم بندی های متعددی است؛ مواردی مانند:

• جنس ساز سنتی
• نوع و شکل تولید صدای ساز سنتی

جنس ساز سنتی

تقسیم بندی سازهای سنتی که بر اساس جنس آن ها می باشد، شامل موارد زیر می شود:

• سازهای سنتی فلزی: ساخت این سازهای سنتی ایرانی با روش های ریخته گری و یا چکش کاری انجام می شود و جنس آن ها اغلب از فلز برنج و یا فلز مس می باشد.
• سازهای سنتی سفالی: جنس این سازها از گل رس پخته شده و یا همان سفال می باشد مثل بعضی از انواع تنبک ها.
• سازهای سنتی چوبی: ساخت این سازهای سنتی ایرانی با روش های تراش و برش انجام می شود که البته متنوع ترین و بیش ترین سازهای سنتی ایرانی نیز از این جنس و با این روش ها ساخته می شوند.

نوع و شکل تولید صدای ساز سنتی

سازهای سنتی که بر اساس نوع و شکل تولید صدای ساز سنتی طبقه بندی می شوند عبارت هستند از:

• سازهای زهی
• سازهای بادی
• سازهای کوبه ای